Dzisiejszy artykuł pragniemy w całości poświęcić kuchni śląskiej. Kuchni regionu położonego w dorzeczu górnej i środkowej Odry oraz początkowego biegu Wisły, która w swojej ofercie posiada wielobarwny wachlarz smaków. Kuchnia śląska nie jest bowiem jednorodna. Na przestrzeni lat czerpała wszystko to, co najlepsze z wielu miejsc poza granicami naszego kraju. Smaki, które przyjęły się przed laty i z powodzeniem są serwowane po dzień dzisiejszy pochodzą w głównej mierze z Niemiec, Austrii i Czech.
Co więcej, w większych miastach śląska występują ponadto charakterystyczne dla danego miejsca dania i receptury, z tego względu warto – chcąc skosztować regionalnych potraw – udać się do kilku miast śląska. Czyje serce mogą podbić tamtejsze dania? Z pewnością zasmakują w niej osoby, które są miłośnikami mięs i podrobów pod każdą postacią i w różnej formie. Jakie dania tradycyjne charakteryzują ten region Polski? Które są warte skosztowania? O tym w poniższym artykule.
Kuchnia śląska – tradycyjne dania regionalne
Z pewnością niejednokrotnie słyszeliście Państwo o słynnej golonce serwowanej do piwa. Znana jest ona bowiem w całej Polsce, a niegdyś serwowana tylko i wyłącznie w tym obszarze kraju oraz na Wielkopolsce. Mimo, że dziś można ją skosztować niemal w każdej części naszej ojczyzny to ta, podawana na śląsku jest szczególnie warta skosztowania. Ich receptura różni się bowiem od tej, na bazie której przygotowują ją w pozostałych rejonach Polski.
Kolejnym typowym dla Śląska daniem są karminadle, czyli nic innego jak tradycyjne kotlety mielone. Można ich zasmakować nie tylko w knajpach i restauracjach w tamtejszym regionie, ale także w większości domów śląskich. To jedno z najczęściej serwowanych potraw dedykowanych nie tylko na niedzielny obiad.
Mięsom najczęściej towarzyszą kartofle (ziemniaki), które występują na Śląsku w różnorodnej formie. Popularnością cieszy się przykładowo danie nazywane „kartoflakiem” – tarte ziemniaki pieczone wzbogacone cebulą i wędliną. Innym, równie znanym daniem jest mozgoł, którego przygotowanie polega na ugotowaniu oddzielnie ziemniaków i kapusty, a w dalszej kolejności ugniecenie ich ze smalcem. Ziemniaki na Śląsku można zasmakować również pod postacią klusek, które podaje się do mięs bądź solo pokraszone słoniną i cebulą. Śląskie kluski występują także w wersji na słodko – na przykład ze śliwkami.
Pozostając w temacie słodkich propozycji z kart kuchni Śląska możemy zarekomendować także rogale marcińskie, o których pisaliśmy już na naszym blogu w serii o kuchniach regionalnych. Rogale te wywodzą się z Wielkopolski, niemniej jednak ślązacy stworzyli własną odmianę, robioną na bazie innej receptury – znane pod nazwą „martinki”.
Śląskie potrawy, o których mogłeś nie słyszeć
Powyżej zaprezentowaliśmy Państwu najpopularniejsze potrawy i przysmaki typowe dla kuchni śląskiej. Z kolei w tej części artykułu chcielibyśmy przedstawić te dania, które nie zyskały rozgłosu na miarę powyższych propozycji. Choć są mniej znane, to – jeśli nadarzy się ku temu okazja – są zdecydowanie warte skosztowania. Każda z nich bowiem jest wprost wyśmienita!
Poleśniki (polyśniki) to nasza pierwsza propozycja dań regionalnych kuchni śląskiej. To odmiana placków ziemniaczanych, które można skosztować w wersji zapiekanej w liściach z kapusty. Mogą być ponadto zapiekane dwukrotnie – w pierwszej kolejności piecze się ziemniaczane ciasto, po czym kroi się je na kawałki, a następnie zalewa śmietaną i ponownie zapieka. Potrawa pochodzi z Beskidów.
Kolejnym mało popularnym daniem jest kubuś, to kolejny rarytas kuchni śląskiej, który należy do bardziej tłustych propozycji. Potrawa ta bazuje na ziemniakach sparzonych zagotowanym mlekiem. Dodatkowo, zapieka się je ze śmietaną. Nazewnictwo nigdy dotąd nie zostało wyjaśnione.
W tym zestawieniu nie mogłoby zabraknąć ponadto parzybrody, czyli bardzo gęstej zupy z kapusty w wersji na słodko, z hojną porcją ziemniaków i mięsa. Choć zdarza się także, że serwuje się ją bez mięsa. Innym wariantem zupy w kuchni śląskiej jest wodzionka (brotzupa) i fitka. Pierwsza z nich powstaje z zaledwie kilku składników: chleba, masła lub smalcu i czosnku. Wszystkie te składniki zalewane są wrzątkiem. Fitkę przyrządza się na bazie wody i włoszczyzny z ziemniakami. Jest to opcja bezmięsna. Występuje także pod nazwą „bieda” oraz „pitucha”.
Na deser pozostawiliśmy Państwu prawdziwy specjał kuchni śląskiej. Szpajza, bo to o niej mowa, to krem z jajek i cukru z dodatkiem żelatyny, który w smaku przypomina mus. Opcjonalnie można udekorować go bitą śmietaną. Niegdyś podawano go jedynie na specjalne okazje, takie jak wesele czy komunia.
Staropolską kuchnię śląska wyróżnia pełna paleta smaków, na którą miało wpływ jej położenie. Trafi ona w gust szczególnie tych z Państwa, którzy lubią kosztować dań mięsnych w różnorodnych postaciach, a także tych na bazie ziemniaków. Jeśli wśród Państwa są miłośnicy tradycyjnej kuchni polskiej z całym dobrodziejstwem nabytym przed laty, zapraszamy do naszej restauracji w Krakowie, Restauracji Pod Baranem. W lokalu u podnóża Wawelu zasmakują Państwo nie tylko potrawy charakterystyczne dla staropolskiej kuchni, ale także te europejskie i wolne od glutenu. Prawdziwa uczta dla kubków smakowych gwarantowana! Serdecznie zapraszamy!